|
Tweet |
Cumhuriyet Halk Partisi Rize İl Başkanı Saltuk Deniz, yapılan zam oranının maliyet artışlarını karşılamaktan uzak olduğunu ve üreticinin büyük sıkıntı yaşadığını belirtti.
Destekleme Kaldırıldı, Üreticinin Geliri Azaldı
Geçmiş yıllarda yaş çay üreticisine kilogram başına 0,30 TL destekleme primi ödenirken, bu yıl desteklemenin tamamen kaldırılması üreticinin eline geçen toplam geliri düşürdü.
Saltuk Deniz, “Destekleme primi kaldırılarak üreticinin kazancı budandı. Artan girdi maliyetleri karşısında üretici çaresiz bırakıldı" ifadelerini kullandı.
Üretici: Yaş Çay Fiyatı En Az 29,25 TL Olmalı
Kuru çaya yapılan yüzde 15'lik zammı örnek gösteren üreticiler, aynı oranda artışın yaş çaya da uygulanmasını istiyor. Hesaplamalara göre, 25,44 TL olan yaş çay fiyatı yüzde 15 zamla 29,25 TL seviyesine yükselmeliydi. Saltuk Deniz de üreticilerin bu talebini destekleyerek, “Girdi maliyetleri dikkate alındığında 29,25 TL bile yetersiz kalmaktadır. Gerçekçi ve adil bir fiyat için en az 35 TL seviyeleri tartışılmalıdır" dedi.
Maliyetler Üreticiyi Zorluyor
CHP’li Deniz, yaş çay üretiminde özellikle gübre, ilaç, işçilik ve nakliye gibi kalemlerdeki fiyat artışlarına dikkat çekti. Gübre fiyatlarının son bir yılda yüzde 60’a yakın arttığını, işçilik ücretlerinin ise günlük 1500-2000 TL’ye ulaştığını belirten Deniz, “Üretici artan maliyetler nedeniyle borçla üretim yapar hale geldi. Çay bahçelerine bakmak, toplayıcı bulmak bile artık büyük bir yük" diye konuştu.
Özel Sektör Baskı Altında
Yaş çay fiyatlarındaki artış beklentisi özel sektör fabrikalarını da etkiliyor. Devletin belirlediği fiyatın altına inemeyen özel sektör firmaları, artan hammadde maliyeti nedeniyle kâr marjlarının daraldığını ifade ediyor. Ancak üreticiler, özel sektörün de taban fiyatın altına düşmemesi gerektiğini savunuyor. Saltuk Deniz, "Özel sektör zaman zaman düşük fiyattan alım yaparak üreticiyi sömürmeye çalışıyor. Taban fiyat kanunla garanti altına alınmalı" dedi.
Bölge Ekonomisi İçin Kritik Süreç
Rize ve Doğu Karadeniz ekonomisinin çaya bağımlı olduğunu vurgulayan Saltuk Deniz, yaş çaya yapılacak adil bir zammın sadece üreticiyi değil, tüm bölge esnafını ve ticaretini canlandıracağını söyledi. Deniz, "Çay üreticisinin cebine girecek her kuruş Rize esnafının kasasına yansır. Ekonomik çark ancak böyle döner" dedi.
Türkiye Ekonomisine Etkisi
Çay, Türkiye genelinde stratejik bir tarım ürünü olmasa da bölgesel kalkınmada kritik öneme sahip. Üreticinin gelir kaybı, kırsalda göçü hızlandırabilir. Ayrıca yüksek yaş çay fiyatları, kuru çay fiyatlarını da artırarak tüketici enflasyonuna katkıda bulunabilir. Deniz, "Üretici kazanmalı ki üretim devam etsin. Aksi halde bahçeler terk edilir, göç artar, çay üretimi düşer" uyarısında bulundu.
Çözüm: Taban Fiyat Yasası ve Çay Kanunu
Saltuk Deniz, çözüm önerilerini de şöyle sıraladı:
Yaş çaya adil bir fiyat belirlenmeli, üretici korunmalı.
Taban fiyat Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle garanti altına alınmalı.
Çay Kanunu çıkarılarak, üretici temsilcileri karar mekanizmalarına dahil edilmeli.
Üretim maliyetleri düşürülmeli, girdi fiyatları sübvanse edilmeli.
Çay sektöründe yapısal reformlar ve modernizasyon çalışmaları başlatılmalı.
